Cam Üfleme

İlk ustaların cam süsleme ve camcılık sanatına dünyada camın ilk üretildiği yerleşim yerlerinden olan Antakya, Suriye ve Filistin bölgesinde başladıkları söylenmektedir.  Özellikle Antakya ve çevresinde yöreye özgü yeşil cam üfleme sanatı oldukça gelişmiştir. Binlerce yıllık geçmişi olan Antakya cam üfleme sanatı günümüzde bir kaç usta tarafından icra edilirken, unutulmaya yüz tutmuş bu sanat dalının sürdürülebilirliği sağlanmaya çalışılmaktadır. İlk Meydan Hamamı civarında başlayan bu sanat dalının eserleri hala şehrin farklı yerlerinde sergilenmektedir.

Tarih kitapları, camın tesadüfler sonucunda ilk olarak Akdeniz bölgesinde Antakya’da ve güneyindeki Kuzey Suriye, Beyrut, Sayda sahillerinde bulunduğunu anlatırlar. Yaklaşık 5000 yıl önce bulunan bu parıltı madde insan eliyle pek çok şekle girmiştir. Binlerce yıldan beri Antakya ve civarında imal edilen camlar Anadolu’nun pek çok yerine ve diğer ülkelere gönderilmiştir. Antakya ve çevresinde sıvı ve kuru gıda saklamak amacıyla kullanılan çeşitli formdaki kavanozlar (Katremisler) şişeler damacanalar (elfiler) marteban, yoğurt kapları, cam tabaklar vs. eski camların eritilmesiyle tekrar şekillendirerek elde edilirdi. Kırılan eski cam kaplar ve pencere camları cam ustaları tarafından tekrar, tekrar şişe ve kavanoz haline getirilirdi.

1940 yılına kadar bu işleri daha çok gezgin atölyeler yapar imiş. Gezgin cam ustaları Antakya’nın uygun yerlerine kurdukları atölye ve cam ocaklarında Antakya ve civar köylerden topladıkları kırık camları eriterek yeni cam objeler imal etmiş olurlardı. 1940 ve sonrasında cam üretimi Antakya için önemli bir sanayi kolu haline gelmiş ve yeni, yeni işletmeler kurularak bu çevreci üretim birçok aileye geçim kaynağı oluşturmuştur. Burada üretilen yeşil camlar Türkiye’nin pek çok yerine ulaşmış ve pek çok evin mutfağında, kilerinde yer bulmuştur.

Antakya’da ilk sabit cam atölyesi 1940’lı yıllarda Asaf ASFUROĞLU tarafından kurulmuştur. Binlerce yıllık Antakya cam geleneği son fabrikanın da kapanmasıyla birlikte son bulmuştur ve tekrar üretilme ihtimali olmadığından müzelik hale gelen yeşil Antakya cam örnekleri 140 yıllık tarihi Antakya evinde “Antakya Camları Müzesi”nde sergilenmektedir. Bu geleneği devam ettirmeye çalışan Şadi ASFUROĞLU antik cam evinde kurduğu üfleme ve rölyef cam Roma, Bizans, Fenike döneminde yapılmış ve Arkeoloji müzelerinde mevcut olan gözyaşı şişesi, koku şişeleri ve ilaç, zehir saklama kapları, sıvı saklama kapları, cam bilezik ve yüzükleri ile cam sikkelerin röprodüksiyonlarını yapmaktadır.